Tổ máy phát điện diesel, với tư cách là một thiết bị động lực quan trọng trong công nghiệp hiện đại, có thiết kế và hiệu suất của bơm phun nhiên liệu ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả vận hành và độ ổn định của tổ máy. Là một trong những bộ phận cốt lõi của tổ máy phát điện diesel, bơm phun nhiên liệu có chức năng kiểm soát chính xác lượng nhiên liệu phun và thời điểm phun, đảm bảo nhiên liệu được đốt cháy hoàn toàn trong động cơ, từ đó đạt được hiệu suất cao và khí thải thấp.

Bơm phun nhiên liệu có nhiều loại khác nhau, được phân loại theo cấu tạo và nguyên lý làm việc, như loại bơm pít-tông, bơm–vòi phun kết hợp, bơm phân phối kiểu rôto, và bơm hệ thống đường ống chung (common rail).
Trong đó, bơm pít-tông có cấu tạo đơn giản, hoạt động ổn định và được sử dụng rộng rãi trong các loại tổ máy phát điện diesel. Bơm này hoạt động nhờ chuyển động tịnh tiến của pít-tông trong thân bơm để thực hiện các quá trình hút, nén và phun nhiên liệu.
Bơm–vòi phun kết hợp tích hợp chức năng của bơm và vòi phun, giúp đơn giản hóa hệ thống cung cấp nhiên liệu, đồng thời nâng cao độ chính xác và độ tin cậy khi phun.
Bơm phân phối kiểu rôto sử dụng chuyển động quay của rôto để phân phối nhiên liệu, có áp suất và độ chính xác phun cao, thích hợp với các ứng dụng yêu cầu nghiêm ngặt về lượng phun.
Bơm common rail là công nghệ điều khiển điện tử áp suất cao hiện đại, thông qua các bộ phận như bơm cao áp, đường ống chung và kim phun để điều khiển chính xác việc phun nhiên liệu. Loại bơm này có ưu điểm như áp suất phun cao, tốc độ phản ứng nhanh và độ chính xác điều khiển cao.

Về cấu tạo của bơm phun, thông thường gồm các bộ phận như thân bơm, bơm con, pít-tông, và van xả nhiên liệu. Thân bơm thường được thiết kế liền khối, có hệ thống bôi trơn riêng giúp đảm bảo vận hành ổn định lâu dài. Bơm con chịu trách nhiệm phân phối nhiên liệu đến từng kim phun, việc điều chỉnh lượng và thời điểm cấp dầu là yếu tố then chốt đảm bảo độ chính xác và ổn định của quá trình phun. Pít-tông là bộ phận trung tâm, chuyển động tịnh tiến của nó trực tiếp điều khiển quá trình hút và phun nhiên liệu. Van xả điều khiển áp suất và thời điểm phun, giúp nhiên liệu được đốt cháy hoàn toàn trong động cơ.

Nguyên lý hoạt động của bơm phun gồm ba giai đoạn: hút dầu, bơm dầu, và hồi dầu.

• Trong giai đoạn hút dầu, khi pít-tông ở vị trí thấp, lỗ dầu mở ra, nhiên liệu nhanh chóng điền đầy buồng dầu.

• Khi pít-tông di chuyển lên, nhiên liệu bị nén và đẩy qua đường dầu, bắt đầu quá trình bơm dầu.

• Khi áp suất trong buồng dầu vượt quá lực đàn hồi của lò xo van xả, van mở ra và nhiên liệu được phun qua đường ống đến kim phun.

• Khi pít-tông tiếp tục đi lên và đạt đến vị trí nhất định, lỗ hồi dầu mở ra, áp suất giảm, nhiên liệu dư quay lại buồng chứa, van xả đóng lại và quá trình phun kết thúc.

Để đảm bảo hoạt động bình thường và hiệu suất ổn định, bơm phun nhiên liệu của tổ máy phát điện diesel cần được bảo dưỡng định kỳ, bao gồm kiểm tra độ kín, vệ sinh đường dầu, thay thế các bộ phận bị mòn, v.v. Ngoài ra, cần lựa chọn loại bơm và thông số kỹ thuật phù hợp với điều kiện vận hành và chất lượng nhiên liệu nhằm đảm bảo tổ máy hoạt động hiệu quả, ổn định.

Tóm lại, bơm phun nhiên liệu là bộ phận then chốt của tổ máy phát điện diesel, có ảnh hưởng quan trọng đến hiệu suất và độ ổn định của toàn bộ hệ thống. Việc hiểu rõ các loại, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bơm phun giúp đảm bảo tổ máy vận hành ổn định và kéo dài tuổi thọ thiết bị.